ಕಳಚಿದ ಕೊನೆಯ ಕೊಂಡಿ ಮನ್ನಾಡೆ

    
     ಕೆಲ ಸಮಯ ಹಿಂದೆ ಕನ್ನಡದ ಮನ್ನಾಡೆ ಎಂಬ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಗಾಯಕ ಪೀಠಾಪುರಂ ನಾಗೇಶ್ವರ ರಾವ್ ನೆನಪನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದೆ.  ಇಂದು ತನ್ನ ಸುಮಾರು 6 ದಶಕಗಳ ಆರಕ್ಕೇರದ ಮೂರಕ್ಕಿಳಿಯದ  ಕಲಾಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿ 94ರ ಹರೆಯದಲ್ಲಿ   ಇಹಲೋಕ  ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ ಅಸಲಿ ಮನ್ನಾಡೆ  ಅರ್ಥಾತ್  ಪ್ರಬೋಧ್ ಚಂದ್ರ ಡೇ ಅವರಿಗೆ ಕೆಲವು  ಹಾಡುಗಳ ಮೂಲಕ ನುಡಿ ನಮನ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಸಮಯ ಬಂದಿದೆ. ಅವರ ನಿಧನದೊಂದಿಗೆ ಚಿತ್ರಸಂಗೀತದ ಸುವರ್ಣಯುಗವನ್ನು ಆಳಿದ್ದ ಪುರುಷ ಗಾಯಕರ ಕೊನೆಯ ಕೊಂಡಿ ಕಳಚಿದಂತಾಗಿದೆ.

1.  ಮೇರಿ ಸೂರತ್ ತೇರಿ ಆಂಖೆಂ - ಪೂಛೊ ನ ಕೈಸೆ ಮೈನೆ. Pucho Na Kaise

     ಅವರ ಸರ್ವ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗೀತೆಗಳ ಪೈಕಿ ಒಂದು. ಅಹಿರ್ ಭೈರವ್ ರಾಗಾಧಾರಿತ ಎಸ್.ಡಿ. ಬರ್ಮನ್ ಸಂಯೋಜನೆ. ಆರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮನ್ನಾಡೇ ಅವರು ಬರ್ಮನ್ ಸಹಾಯಕರಾಗಿ ದುಡಿದಿದ್ದರು.

 

2.  ಬೂಟ್ ಪಾಲಿಷ್ - ಲಪಕ್ ಝಪಕ್  Boot Polish - Lapak Khapak
     ಬಕ್ಕ ತಲೆಯ  ದೇವಿಡ್ ಅವರ ಧ್ವನಿಯಾಗಿ ಮನ್ನಾಡೆ ಹಾಡಿದ ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್ ನಿರ್ದೇಶನದ ಗೀತೆ.

3. ದೂಜ್ ಕಾ ಚಾಂದ್ - ಫೂಲ್ ಗೇಂದುವಾ Duj Ka Chand - Phul Genduva
      ಹಳೆ ಗ್ರಾಮಫೋನ್ ತಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಜಿ ಸಿಕ್ಕಿಹಾಕಿಕೊಂಡಂತೆ ಕೇಳಿಸುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂಯೋಜನೆಯುಳ್ಳ ರೋಶನ್ ಅವರ ಸ್ವರ ಕಲ್ಪನೆ. 

4.  ಚಂದಾ ಔರ್ ಬಿಜಲಿ - ಕಾಲ್ ಕಾ ಪಹಿಯಾ Chanda Aur Bijli - Kaal Ka Pahiya

     ಆರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಭಜನೆಗಳನ್ನೇ ಹಾಡಿ ಸಂತ ಮನ್ನಾಡೆ ಎಂದೆನ್ನಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದವರು ಮತ್ತೆ 60ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ  ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ಹಾಡಿದ ಸುಂದರ ಭಜನೆ.

5.  ಬಸಂತ್ ಬಹಾರ್ - ಸುರ್ ನ ಸಜೆ Basant Bahar - Sur Na Saje

     ತ.ರಾ.ಸು ಕಾದಂಬರಿ ಹಂಸ ಗೀತೆ ಆಧರಿಸಿದ ಚಿತ್ರದ  ನೆನಪಲ್ಲುಳಿಯುವ ಹಾಡು.  ಈ ಚಿತ್ರದ ಮೂಲಕ ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್ ಅವರು ತಾವು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದಲ್ಲೂ ಯಾರಿಗೂ ಕಮ್ಮಿಯಿಲ್ಲ ಎಂದು ಜಗತ್ತಿಗೆ ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದರು.

6.  ತಲಾಷ್ - ತೇರೆ ನೈನಾ Talaash - Tere Naina

     ಎಸ್.ಡಿ.ಬರ್ಮನ್ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿ ಬಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಹಾಡು.  ಹಿಂದಿ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಅಪರೂಪವಾದ ಮೃದಂಗದ ಬಳಕೆ ಇಲ್ಲಿಯ ವಿಶೇಷ.

7.  ಪಗ್ಲಾ ಕಹೀಂಕಾ - ಭೈಂಸ್ ಕೊ ಡಂಡಾ Pagla Kahin Ka - Bhains Ko Danda

     60ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಶಮ್ಮಿ ಕಪೂರ್- ರಫಿ  ನಡುವೆ ಬಿಡಿಸಲಾರದಂತಹ ಬೆಸುಗೆ  ಬೆಸೆದಿದ್ದರೂ ಏಕೋ ಈ ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್  ಹಾಡು ಮನ್ನಾಡೆ ಪಾಲಾಯಿತು.  ಹಾಗೆಂದು ಶಂ ಜೈ ಸಂಗೀತ ನೀಡಿದ ಮೊದಲ ಶಮ್ಮಿ ಚಿತ್ರ ಉಜಾಲಾದಲ್ಲಿ ಮನ್ನಾಡೆಯೇ ಹಾಡಿದ್ದರು.

8.  ದೂರ್ ಕೀ ಆವಾಜ್ -ಹಮ್ ಭಿ ಅಗರ್ Door Ki Awaz - Hum Bhi Agar

     ರವಿ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬಂದ ಆಕರ್ಷಕ ಬರ್ತ್ ಡೇ ಹಾಡು. ಇಲ್ಲಿ ನಿಜ ಜೀವನದಲ್ಲೂ ಗೆಳೆಯರಾಗಿದ್ದ ರಫಿ- ಮನ್ನಾಡೆ ಜೊತೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.  ಆಶಾ ಭೋಸ್ಲೆಯೂ ದನಿಗೂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೀರೊಗಳಿಗೆ ರಫಿಯೇ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲದ ಈ ಹಾಡಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಹೀರೊ ಜೊಯ್ ಮುಖರ್ಜಿಗೆ ಮನ್ನಾಡೆ ಹಾಗೂ ಹಾಸ್ಯ ನಟ ಜಾನಿವಾಕರ್ ಅವರಿಗೆ ರಫಿ ಧ್ವನಿಯಾಗಿರುವುದು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಅಂಶ.   ರಫಿ ಹೊರತು ಇನ್ನಾರ ಧ್ವನಿಯನ್ನೂ ಜಾನಿವಾಕರ್ ಒಪ್ಪದಿದ್ದುದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ.

9.  ಅಭಿಲಾಷಾ - ಏಕ್ ಜಾನಿಬ್ ಶಮ್ಮೆ ಮೆಹೆಫಿಲ್  Abhilasha - Ek janib Shamme Mehfil

     ಇನ್ನೊಂದು ಮನ್ನಾಡೇ-ರಫಿ ಯುಗಳ ಗೀತೆ.  ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶನ ಆರ್.ಡಿ.ಬರ್ಮನ್.  ಅವರಿಬ್ಬರು ಜೊತೆಯಾಗಿ ಹಾಡಿದಷ್ಟು  ಯುಗಳ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಇನ್ನಾವ ಪುರುಷ ಗಾಯಕ ಜೋಡಿಯೂ ಹಾಡಿರಲಾರದು.  ಇವರಿಬ್ಬರ ನಿವಾಸಗಳು ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಇದ್ದುವಂತೆ.  ಇಬ್ಬರಿಗೂ ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ತಾರಸಿಯ ಮೇಲೆ ಗಾಳಿಪಟ ಹಾರಿಸುವ ಹವ್ಯಾಸ ಇತ್ತಂತೆ.  ಮನ್ನಾಡೆ ಗಾಳಿಪಟ ರಫಿಯವರ ಪಟಕ್ಕಿಂತ ಯಾವಾಗಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಎತ್ತರಕ್ಕೇರುತಿತ್ತಂತೆ.  ಆಗ ರಫಿ "ಗಾಳಿಪಟದಲ್ಲಿ ನನ್ನನ್ನು ಸೋಲಿಸಿದೆಯಲ್ಲ.  ನಾಳೆ  ಯುಗಳಗೀತೆಯ ರೆಕಾರ್ಡಿಂಗ್ ನಲ್ಲಿ ನಿನ್ನನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇನೆ" ಎಂದು ಹುಸಿ ಧಮಕಿ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ!

10.  ಕಲಾವತಿ - ಕುಕು ಕುಹೂ

     ಇಬ್ಬರು ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರಿದ್ದ ಕಲಾವತಿ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಕುವೆಂಪು ರಚನೆ.  ಮನ್ನಾಡೇ ಹಾಗೂ ಸುಮನ್ ಕಲ್ಯಾಣಪುರ್ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಬೇರ್ಲೆಕರ್ ಸಂಯೋಜಿಸಿದರೆ ಇತರ ಹಾಡುಗಳ ರೂವಾರಿ ಜಿ.ಕೆ.ವೆಂಕಟೇಶ್.  ಮನ್ನಾಡೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ, ಸಂಗೊಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ, ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷ  ಮುಂತಾದ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಕನ್ನಡ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದ್ದರು.

11.   ಮನ್ನಾಡೆ ಅವರಿಗೆ ದಾದಾ ಸಾಹೇಬ್ ಫಾಲ್ಕೆ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ದೊರಕಿದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಂಗಳೂರು ಆಕಾಶವಾಣಿ ನನ್ನ ಜೊತೆ ನಡೆಸಿದ ಫೋನ್ ಇನ್ ಸಂದರ್ಶನದ ತುಣುಕು.









ರಫಿ, ತಲತ್ ತನ್ನಿಂದ ಶ್ರೇಷ್ಠರೆಂದಿದ್ದ ಮನ್ನಾಡೇ
     ಒಂದು ವೇಳೆ ತಾನು ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕನಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದರೆ ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್ ಹಾಡುಗಳನ್ನು  ರಫಿ ಅಥವಾ ತಲತ್ ಮಹಮೂದ್ ಅವರಿಂದ ಹಾಡಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ.  ನನ್ನದು ಏನಿದ್ದರೂ ನಂತರದ ಸ್ಥಾನ ಎಂದು ಮನ್ನಾಡೇ ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಅವರ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲೇ ಕೇಳಿ.

ಈ ಗಾಯಕ ಗೊತ್ತೆ

     ಪಿ.ಬಿ.ಶ್ರೀನಿವಾಸ್, ಘಂಟಸಾಲ, ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ ಯಾರೆಂದು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತು.  ಎ ಎಂ ರಾಜಾ, ಪೀಠಾಪುರಂ ನಾಗೇಶ್ವರ ರಾವ್, ಮಾಧವ ಪೆದ್ದಿ ಸತ್ಯಂ ಕನ್ನಡ ಹಾಡು ಹಾಡಿರುವುದು ಕೂಡ ಹಲವರಿಗೆ ಗೊತ್ತು.   ಆದರೆ ನಿನ್ನೆ ನಿಧನ ಹೊಂದಿದ ರಘುನಾಥ ಪಾಣಿಗ್ರಾಹಿ ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆಂದು ಕೆಲವರಿಗಷ್ಟೇ ಗೊತ್ತಿರಬಹುದು.  ಒರಿಸ್ಸಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗಾಯಕರಾದ ಇವರು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹಾಡಿರುವುದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ.  ಭಕ್ತ ಕನಕದಾಸ ಚಿತ್ರದ ಎಲ್ಲ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಇವರೇ ಹಾಡುವುದೆಂದು ನಿಶ್ಚಯವಾಗಿತ್ತಂತೆ.  ಆದರೆ ಕೊನೆ ಗಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ  ಆ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಪಿ.ಬಿ.ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಹಾಡಿ  ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ರಾಜಕುಮಾರ್ ಧ್ವನಿಯಾಗಿ  ಉಲಿಯುತ್ತಾ  ಉಳಿದದ್ದು  ಇತಿಹಾಸ.  ಮನ ಮೆಚ್ಚಿದ ಮಡದಿ ಚಿತ್ರದ ಲವ್ ಲವ್ ಎಂದರೇನು ಎಂಬ ಹಾಡನ್ನು ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಣಿಗ್ರಾಹಿ ಮತ್ತು ಜಮುನಾರಾಣಿ ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ.  ಪದ್ಯಾವಳಿಯಲ್ಲೂ ಇವರ ಹೆಸರೇ ಇದೆ.  ಆದರೆ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಪಿ.ಬಿ.ಎಸ್ ಮತ್ತು ಜಮುನಾರಾಣಿ ಹಾಡಿದ ವರ್ಶನ್ ಇದೆ !

     1957ರಲ್ಲಿ ಬಂದ ಆರ್ ನಾಗೇಂದ್ರ ರಾಯರ  ನಿರ್ಮಾಣದ  ಮೊದಲ  ಚಿತ್ರ ಪ್ರೇಮದ ಪುತ್ರಿಗಾಗಿ ರಘುನಾಥ ಪಾಣಿಗ್ರಾಹಿ ಹಾಡಿದ ಪ್ರೇಮವೆ ದೈವ ಎಂಬ ಮಧುರ ಗೀತೆಯೊಂದು ಸಾಹಿತ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಇಲ್ಲಿದೆ.  ಆ ಸಮಯಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಆರ್ಕೆಷ್ಟ್ರಾ ಉಪಯೋಗ ಆರಂಭವಾಗಿತ್ತಾದರೂ ಈ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಹಾರ್ಮೋನಿಯಮ್ ಮತ್ತು ತಬ್ಲಾ ಮಾತ್ರ ಬಳಸಲಾಗಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು. ಈ ಚಿತ್ರದ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಪದ್ಮನಾಭ ಶಾಸ್ತ್ರಿ.  ಆರ್ ಎನ್ ಜಯಗೋಪಾಲ್ ಈ ಚಿತ್ರದ ಮೂಲಕವೇ ಚಿತ್ರರಂಗದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಟ್ಟಿದ್ದರು.  ಆದರೆ ಈ ಹಾಡಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅವರದ್ದೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ನಿಖರವಾದ ಮಾಹಿತಿ ಇಲ್ಲ.  ಇದೇ ಚಿತ್ರದ ಪಿ ಲೀಲಾ ಹಾಡಿರುವ ತ್ರಿಭುವನ ಜನನಿ ಜಗನ್ಮೋಹಿನಿ ಅವರೇ ಬರೆದದ್ದು.

ಪ್ರೇಮವೇ ದೈವ ಹೇ ಜೀವ
ಪ್ರೇಮವೇ ದೈವ
ಪ್ರೇಮವೆ ಧರ್ಮ ಪ್ರೇಮವೆ ಕರ್ಮ
ಪ್ರೇಮವೇ ದೈವ ಹೇ ಜೀವ
ಪ್ರೇಮವೇ ದೈವ


ಪ್ರೇಮದ ಪಥವ ಶೋಧಿಸು ಜೀವ
ಪ್ರೇಮದಿ ಪೂಜಿಸೆ  ದೇವನು ಒಲಿವ
ಪ್ರೇಮವೇ ದೈವ ಹೇ ಜೀವ
ಪ್ರೇಮವೇ ದೈವ

ಜನನಿಯ ಪ್ರೇಮ ಜನಕನ ಪ್ರೇಮ
ತನುಜನ ಪಾಲಿಪ ನೇಮ
ಮಾನವ ಕೋಟಿಯ ಕಾಯುವ  ಮರ್ಮ
ಸನಾತನವು ಈ ಪ್ರೇಮ
ಜಾತಿ ಮತಗಳ ಗಣಿಸದು ಪ್ರೇಮ
ನೀತಿಯ ಮಾರ್ಗವಿದೇ ಪ್ರೇಮ
ಸತ್ಯದ ಸಾಧನ ನಿರ್ಮಲ ಪ್ರೇಮ
ಸತ್ಯ ಸ್ವರೂಪನು ಆ ಪರಮಾತ್ಮ
ಪ್ರೇಮವೇ ದೈವ ಹೇ ಜೀವ
ಪ್ರೇಮವೇ ದೈವ

 
    

ಅಣಕವಾಡುಗಳೆಂಬ ಫ್ರುಟ್ ಸಲಾದ್

     ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಚಲನ ಚಿತ್ರಗೀತೆಗಳ ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ರಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಣಕವಾಡುಗಳು ಎಲ್ಲ ಭಾಷೆಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲೂ ಬಂದಿವೆ.  ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇವು ಹಾಸ್ಯ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟರೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಒಂದು ರೂಪಕದ ರೂಪದಲ್ಲೂ ಇರುವುದುಂಟು.   ಕಿಶೋರ್, ಮುಕೇಶ್ ಅಥವಾ ಆಶಾ ಭೋಸ್ಲೆ ಹಾಡಿದ್ದ ಹಾಡನ್ನು ರಫಿ ಹಾಡಿದರೆ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ, ರಫಿ ಹಾಡು ಆಶಾ ಭೋಸ್ಲೆ ಸ್ವರದಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ಕೇಳಿಸುತ್ತದೆ, ಪೀಠಾಪುರಂ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಹಾಡು ಪಿ.ಬಿ.ಎಸ್  ಕಂಠದಲ್ಲಿ,  ಜಾನಕಿ ಹಾಡು ಬೆಂಗಳೂರು ಲತಾ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಹೇಗನ್ನಿಸುತ್ತದೆ  ಎಂದು ಹೋಲಿಸುತ್ತಾ ಇಂತಹ ಅಣಕವಾಡುಗಳನ್ನು ಆಲಿಸುವುದು ಮೋಜೆನ್ನಿಸುತ್ತದೆ.   ತಮ್ಮ ಹಳೆಯ ಚಿತ್ರಗಳ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಇತರರ (ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್) ಗೀತೆಗಳ ತುಣುಕುಗಳನ್ನೂ  ಇವು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದುದು ಅಂದಿನ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರ ವಿಶಾಲ ಮನೋಭಾವಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷಿ.  ಅಂತಹ ಕೆಲವು ಕುತೂಹಲಕರ ಅಣಕವಾಡುಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.

1. ಮೈ ಚುಪ್ ರಹೂಂಗೀ

ಚಾಹೆ ಕೊಯಿ ಮುಝೆ ಜಂಗ್ಲಿ ಕಹೆ,  ದಾದಿಯಮ್ಮಾ ಮಾನ್ ಜಾವೊ, ಲೇಕೆ ಪಹಲಾ ಪಹಲಾ ಪ್ಯಾರ್ ಮುಂತಾದ ಹಾಡುಗಳ ಸಾಲುಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಇದು ಮೊಲವೊಂದು ಸಿಂಹವನ್ನು ಯುಕ್ತಿಯಿಂದ ಸೋಲಿಸುವ ಕಥೆಯನ್ನು ಮಕ್ಕಳು ಅಭಿನಯಿಸಿ ತೋರಿಸುವ ಸನ್ನಿವೇಶಕ್ಕಾಗಿ  ಚಿತ್ರಗುಪ್ತ ಅವರಿಂದ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

2. ಏಕ್ ಫೂಲ್ ದೋ ಮಾಲಿ

ಜೊ ವಾದಾ ಕಿಯಾ ವೊ, ದಿಲ್ ಕೆ ಝರೊಕೆ ಮೆ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಇದು ಹಾಸ್ಯ ಸನ್ನಿವೇಶಕ್ಕೆ ರವಿ ಅವರ ಸಂಯೋಜನೆ. ಆಶಾ ಭೋಸ್ಲೆಯ ಪರದೆ ಮೆಂ ರಹನೆ ದೋ ಧಾಟಿಯಲ್ಲಿ ಮೇರಿ ತರಹ ಗಂಜಾ ಎಂದು ರಫಿ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಡೇವಿಡ್  ತನ್ನ ಬೋಳು ತಲೆಯನ್ನು ತಾನೇ ಲೇವಡಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಇದರ ಹೈಲೈಟ್.

3. ಲಾಖೊಂ ಮೆಂ ಏಕ್

ಈ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮೆರೆ ಸಾಮನೆವಾಲಿ ಖಿಡಕಿ ಮೆಂ, ಮೆರೆ ಸಪನೊಂ ಕಿ ರಾನಿ , ಓ ಮೆರೆ ಸೋನಾರೆ,  ಯೇ ಜೊ ಮೊಹಬ್ಬತ್ ಹೈ ಮುಂತಾದ ಬಹುತೇಕ ತಮ್ಮದೇ ಹಾಡುಗಳ ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಆರ್.ಡಿ. ಬರ್ಮನ್ ಅಳವಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.

4. ಮೈ ಸುಂದರ್ ಹೂಂ

ಇತರರ  ಅಣಕವಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ  ಹಾಡುಗಳೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವುದಕ್ಕೆ  ಕೃತಜ್ಞತೆಯೋ ಎಂಬಂತೆ ಇಲ್ಲಿ ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್ ಅವರು ಲಕ್ಷ್ಮಿ-ಪ್ಯಾರೆ, ಕಲ್ಯಾಣಜೀ ಆನಂದಜೀ, ಎಸ್.ಡಿ.ಬರ್ಮನ್ ಮುಂತಾದವರ ಟ್ಯೂನ್‌ಗಳನ್ನೂ ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ.  ತಮ್ಮ ರಚನೆಗಳೇ ಆದ ತೇರಿ ಪ್ಯಾರಿ ಪ್ಯಾರಿ, ಮುನ್ನೆ ಕಿ ಅಮ್ಮಾ , ಏ ಭಾಯ್ ಜರಾ ದೇಖ್ ಕೆ ಚಲೊ ಮುಂತಾದವೂ ಇವೆ. ಮನ್ನಾಡೆ  ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಆರಾಧನಾ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಕೇಳಬಹುದು.

5. ವಾರಿಸ್

ಹಾಸ್ಯ ಪಾತ್ರಗಳಲ್ಲೇ ಹೆಚ್ಚು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡರೂ ಮಹಮೂದ್ ಬಲು ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ನಟ. ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಿಮಿಕ್ರಿ ಪಟು ಕೂಡ.  ಹಮ್‌ಜೋಲಿ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಆತ ತ್ರಿಪಾತ್ರಧಾರಿಯಾಗಿ ಪೃಥ್ವಿರಾಜ ಕಪೂರ್ ಮತ್ತು ರಾಜ್ ಕಪೂರ್ ಅವರ ನಕಲು ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಅನೇಕರು ನೋಡಿರಬಹುದು. ವಾರಿಸ್ ಚಿತ್ರದ ಈ mixture ಹಾಡಲ್ಲಿ ಆತ ಶಮ್ಮಿ ಕಪೂರನನ್ನು ನಕಲು ಮಾಡಿದ್ದ.

ಪಿ.ಬಿ.ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ರೇಡಿಯೊ ಸಂದರ್ಶನ

     ಇಂದಿನ ನೂರಾರು  ಚಾನಲ್ ಗಳ  ಕೇಬಲ್ ಟಿ.ವಿ,  ಅಂತರ್ಜಾಲ, CD, MP3 ಮುಂತಾದವುಗಳ ಮಧ್ಯೆಯೂ ನನ್ನ ಮೊದಲ ಪ್ರೀತಿ ರೇಡಿಯೊ. ಸ್ಥಳೀಯ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗಿಂತಲೂ ವಿಶೇಷ ಪ್ರಯತ್ನದ ಮೂಲಕ ದೂರ ದೂರದ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಲಿಸುವುದು ನನಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಖುಶಿ ನೀಡುತ್ತದೆ.  ಹಗಲು ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ  short wave ಹಾಗೂ ರಾತ್ರಿ ಹೊತ್ತು medium wave ನಲ್ಲಿ ಖಂಡಾಂತರದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನೂ ಸುಲಭವಾಗಿ ಆಲಿಸಬಹುದು.  ಆದರೆ FM ಕೇಂದ್ರಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ 60 ರಿಂದ 70 ಕಿ.ಮೀ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಬೇಕಾದರೆ ಕೊಂಚ ಶ್ರಮ ಪಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.   ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ 140 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದ ಮಡಿಕೇರಿ ಕೇಂದ್ರದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಹಳೆಯ TV  antenna ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಆಲಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದೇನೆ.  ಇತ್ತೀಚೆಗೆ antenna ಎತ್ತರವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಏರಿಸಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದಾಗ ನನ್ನ Samsug Home Theater ನಲ್ಲಿ 170 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದ ಹಾಸನ FM ಕೇಂದ್ರದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೂ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕೇಳಿಸತೊಡಗಿದವು. ಪಿ.ಬಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಜತೆ ಹಾಸನ ಆಕಾಶವಾಣಿ ನಡೆಸಿದ್ದ ಸಂದರ್ಶನವೊಂದು ಇಂದು ಪ್ರಸಾರವಾದಾಗ  ನನ್ನ ಈ ಪರಿಶ್ರಮ ಸಾರ್ಥಕವೆನಿಸುವ  ಅಪೂರ್ವ ಕ್ಷಣವೊಂದು ಪ್ರಾಪ್ತವಾಯಿತು.   USB ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಕೃಪೆಯಿಂದ ಸ್ಪಷ್ಟ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಣವೂ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಬೇರೆಲ್ಲೂ ಕೇಳ ಸಿಗಲಾರದ ಆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಆಯ್ದ ಭಾಗವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದ್ದೇನೆ.

 
ಹಾಸನ ಆಕಾಶವಾಣಿಯಿಂದಲೇ ಲಭ್ಯವಾದ ಪಿ.ಬಿ.ಎಸ್ ಅವರ ಮೊದಲ ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರ ‘ಜಾತಕಫಲ’ದ  ‘ಚಿಂತಿಸದಿರು ರಮಣಿ’ ಹಾಡು ಇಲ್ಲಿದೆ.



     ಇದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ತನ್ನ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಹೆಸರಾದ ಮಡಿಕೇರಿ ಆಕಾಶವಾಣಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ ಪಿ.ಬಿ.ಎಸ್ ಬಹುಭಾಷಾ ಗೀತೆಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಪ್ರಸ್ತುತಿಯೊಂದು ಇಲ್ಲಿದೆ. 

ಹೊರಟೆ ಸೇರೆ ನಮ್ಮ ಊರ ನಿಮಗೆ ನನ್ನ ನಮಸ್ಕಾರ

ಕನ್ನಡ, ತುಳು, ತಮಿಳು, ತೆಲುಗು, ಮಲೆಯಾಳ, ಕೊಂಕಣಿ , ಸಂಸ್ಕೃತ, ಹಿಂದಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಭಾಷೆಗಳ ರಚನೆಗಳನ್ನು ಆಯಾ ಭಾಷಿಗರೇ ನಾಚುವಷ್ಟು ಸಹಜವಾಗಿ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದ, ಅದ್ಭುತ ಉಸಿರಿನ ನಿಯಂತ್ರಣ, ಧ್ವನಿ ಭಾರ, ಮಂದ್ರದ ಜೀರು, ಸ್ಪಷ್ಟ ಉಚ್ಚಾರಗಳ ಒಡೆಯ, ಗಾನೆ ಗಾನೆ ಪೆ  ಲಿಖಾ ಹೈ ಗಾನೆ ವಾಲೆ ಕಾ ನಾಮ್ ಅನ್ನುತ್ತಾ ಕೊನೆ ಉಸಿರಿನವರೆಗೂ ಉಲ್ಲಾಸಪೂರ್ಣ ಜೀವನ ನಡೆಸಿ ಇಂದು ಪಂಚತ್ವವನ್ನು ಹೊಂದಿದ    ಗಾನ ಗಂಧರ್ವ ಪಿ.ಬಿ ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಅವರಿಗೆ  ಆಯ್ದ ಐದು ಹಾಡುಗಳ ಪಂಚ  ಗಾನ ನಮನ.  ಭೌತಿಕವಾಗಿ ಇನ್ನು ಅವರನ್ನು ನಾವು ಕಾಣಲಾರೆವಾದರೂ ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಮನಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯಾಗಿರುವ ಸಹಸ್ರಾರು ಹಾಡುಗಳ ಮೂಲಕ ಅವರು ಸದಾ ನಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಇರುತ್ತಾರೆ. 70ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ  ಕ್ಷಮತೆಯ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿದ್ದಾಗಲೇ ಚಿತ್ರರಂಗ ಅವರನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸತೊಡಗಿ  ಇನ್ನಷ್ಟು ಮಧುರ ಗೀತೆಗಳು ನಮ್ಮದಾಗುವ ಅವಕಾಶ ತಪ್ಪಿ ಹೋದ ದುರಂತ ಮಾತ್ರ ಮರೆಯಲಾಗದ್ದು.

1.  ನವಜೀವನ ಚಿತ್ರದ ಸರ್ವ ಧರ್ಮ ಸಮನ್ವಯದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ.



2.  ಬದುಕಿದೆನು ಬದುಕಿದೆನು - ಭಕ್ತ ಕನಕದಾಸ



3.  ತೂಗುದೀಪವಿದು  ನಿಜ ಬಾಳಿನ ರೂಪವಿದು -  ತೂಗುದೀಪ



4.  ನಾ ಪಾಪವದೇನ ಮಾಡಿದೆನೊ - ಓಹಿಲೇಶ್ವರ



5.  ಸಂತ ತುಕಾರಾಂ ಚಿತ್ರದ ಹೊರಟೆ ಸೇರೆ ನಮ್ಮ ಊರ ನಿಮಗೆ ನನ್ನ ನಮಸ್ಕಾರ  ಹಾಗೂ  ಶಿವ ಕ್ಷಮಾಪಣಾ ಸ್ತೋತ್ರ



ಇನ್ನಷ್ಟು ಆಯ್ದ ಪಿ.ಬಿ.ಎಸ್ ಹಾಡುಗಳಿಗೆ  ವಿವಿಧ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಒಡನಾಟದಲ್ಲಿ ಪಿ.ಬಿ.ಎಸ್ Top 10 ಮತ್ತು  ಮಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಪಿ.ಬಿ.ಎಸ್ ಮಾಂತ್ರಿಕತೆ  ನೋಡಿ.

ರೇಡಿಯೋವನ್ನು ಸಿನಿಮಾ ಟಾಕೀಸ್ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಹಾಡು

     ನಾನು 6ನೇ ತರಗತಿ ಸೇರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ರೇಡಿಯೋ ಪ್ರವೇಶವಾಗಿತ್ತು.  ನಮ್ಮ ಅಣ್ಣಂದಿರಿಗೆಲ್ಲ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ, ಹರಿಕತೆ ಇತ್ಯಾದಿ ಇಷ್ಟವಾದರೆ ನನ್ನ ಮೊದಲ ಆಯ್ಕೆ ಚಿತ್ರಗೀತೆಗಳು. ಆಗೆಲ್ಲ ನಮಗೆ ಸಿನಿಮಾ ನೋಡುವ ಅವಕಾಶ  ಸಿಗುತ್ತಿದ್ದುದು ಬೇಸಗೆ ರಜೆಯಲ್ಲಿ   ನಮ್ಮ ಅಕ್ಕನ ಮನೆಗೆ ಹೋದಾಗ ಕಾರ್ಕಳದ ಜೈಹಿಂದ್ ಟಾಕೀಸಿನಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಚಿತ್ರ ಓಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ.    ಈ ರೀತಿ ಜೇನುಗೂಡು, ಕನ್ಯಾರತ್ನ, ಕಿತ್ತೂರು ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೆ.  ಈ ಚಿತ್ರಗಳ ಹಾಡುಗಳು ರೇಡಿಯೋದಲ್ಲಿ ಕೇಳಿಬಂದಾಗ ಹೆಚ್ಚು ಖುಶಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದವು. ಅದರಲ್ಲೂ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ  ಯಾವುದಾದರೂ ಹಾಡಿದ್ದರೆ    ಮತ್ತೆ  ಆ   ಸಿನಿಮಾ ನೋಡಿದ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.   ಕಿತ್ತೂರು ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಚಿತ್ರದ ಅಂತಹುದೇ ದೇವರು ದೇವರು ದೇವರೆಂಬುವರು ಎಂಬ ಒಂದು ಸವಾಲ್ ಜವಾಬ್  ಹಾಡು  ಆಕಾಶವಾಣಿ ಬೆಂಗಳೂರು ಕೇಂದ್ರದಿಂದ  ಆಗಾಗ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.  ಗ್ರಾಮಫೋನ್ ತಟ್ಟೆಯ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಿದ್ದ 6 ನಿಮಿಷದ ಈ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ   ನರಸಿಂಹರಾಜು, ಬಾಲಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತಿತರರ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಶೈಲಿಯ ಸಂಭಾಷಣೆ ಆಲಿಸಿದಾಗ ನಾವು ಸಿನಿಮಾ ಟಾಕೀಸಲ್ಲೇ ಇದ್ದೇವೇನೋ ಅನ್ನಿಸುತ್ತಿತ್ತು.  ಎಸ್. ಜಾನಕಿ, ಜೆ.ವಿ.ರಾಘವುಲು, ರುದ್ರಪ್ಪ ಮತ್ತಿತರರು ಹಾಡಿದ್ದ   ಈ ಹಾಡಿಗೆ  ಪಿ.ಬಿ.ಶ್ರೀನಿವಾಸ್ ಅವರ ಕೊಂಚ ಅನುನಾಸಿಕ  ಧ್ವನಿ ವಿಶೇಷ ಮೆರುಗು ನೀಡಿದೆ.  ಚೌಡಕಿ, ತಮ್ಮಟೆ, ತಬ್ಲಾ, ಢೋಲಕ್, ಮೋರ್ ಸಿಂಗ್ ಮುಂತಾದ ವಿವಿಧ  ತಾಳವಾದ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಇದರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ  ಢೋಲಕಿಯ ಆಕರ್ಷಕ ನುಡಿತವಿದೆ.  ಚಿತ್ರಗೀತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುವ ವಯಲಿನ್, ಕೊಳಲು, ಮ್ಯಾಂಡೊಲಿನ್, ಕ್ಲಾರಿನೆಟ್ ಮುಂತಾದ  ವಾದ್ಯಗಳ ಯಾವುದೇ interlude ಈ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು.

      ಜಿ.ವಿ.ಅಯ್ಯರ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಈ ಹಾಡಿನ 4:30ನೇ ನಿಮಿಷಕ್ಕೆ ನಿದ್ರೆಯ ಬಗ್ಗೆ  ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರವಾದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯೊಂದಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ  ಸ್ವಚ್ಛ ಮನದವರೊಡನೆ ಸರಸವಾಡುವುದು ನಿದ್ದೆ ಎಂಬ ಸಾಲು ನನಗೆ ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟ. ಇದೇ ಆಶಯದ ನನ್ನ ಚುಟುಕವೊಂದು ಹೀಗಿದೆ.

ಪರವಸ್ತು ಧನ ಕನಕ ನಿನಗಾಗೆ ಮಣ್ಣು
ನಿತ್ಯ ನಿದ್ರೆಯ ಪಡೆವೆ ಮುಚ್ಚುತಲೆ ಕಣ್ಣು
ಹೊತ್ತದಿರಲೆಂದಿಗೂ ಹೊಟ್ಟೆಯಲಿ ಕಿಚ್ಚು
ಫಲದ ಗೊಡವೆಯ ಬಿಟ್ಟು ದುಡಿಮೆಯನೆ ನೆಚ್ಚು

     H M V ಯವರು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿದ್ದ ಕಿತ್ತೂರು ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಚಿತ್ರದ cassette ನಲ್ಲೂ ಒಳಗೊಂಡಿರದ,  ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲೂ ಸುಲಭದಲ್ಲಿ ಸಿಗದ, ರೇಡಿಯೋ ನಿಲಯದವರೂ ಮರೆತ ಈ ಹಾಡು  ನಿಮಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿದೆ.

ಎಲ್ಲೋ ಜೋಗಪ್ಪ ನಿನ್ನರಮನೆ

ಸುಮಾರು 35 ವರ್ಷ ಹಿಂದಿನ ಮಾತು.  ಆಗ ತಾನೇ ನೇಶನಲ್ ಪಾನಾಸೋನಿಕ್ ಟೇಪ್ ರೆಕಾರ್ಡರ್ ಒಂದನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದ್ದೆ.  ವಿವಿಧ ಮೂಲಗಳಿಂದ ಹಳೆ ಚಿತ್ರಗೀತೆಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಆಗಾಗ ಇತರ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದೂ ಇತ್ತು.  ಆನಂಗಳ್ಳಿಯ ನಮ್ಮ ಕೂಡು ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಹಾಡು ಪಾಡು ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಿತ್ತು.  ಪೂನಾದಲ್ಲಿರುವ ನಮ್ಮಣ್ಣ ಒಮ್ಮೆ ಊರಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಕೋರಲ್ ಗ್ರೂಪನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿ ಒಂದು ಹಾಡು ಯಾಕೆ ಧ್ವನಿಮುದ್ರಿಸಬಾರದು ಎಂಬ ಯೋಚನೆ ಬಂದಾಗ   ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಗಾಯಕ ಬೆಂಡರವಾಡಿ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಶರ್ಮ  ಅವರು  ಕಲಿಸಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದ ಎಲ್ಲೋ ಜೋಗಪ್ಪ ಹಾಡು ನೆನಪಿಗೆ ಬಂತು.  ನಾನು ಅಷ್ಟಿಷ್ಟು ಕೊಳಲು ನುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ.  ಕೀಲಿಗಳೆಲ್ಲ ಮುರಿದು ತಂತಿ ಮಾತ್ರ ಉಳಿದಿದ್ದ ಬುಲ್ ಬುಲ್ ತರಂಗವೊಂದು  ಮನೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಚಿಕ್ಕ ಡಬ್ಬಿಯೊಂದು ತಾಳವಾದ್ಯದ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿತು.  ಮನೆಯ ಒಂದು ಕೋಣೆ ಸ್ಟೂಡಿಯೊ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡು ಒಂದೆರಡು ರಿಹರ್ಸಲುಗಳ ನಂತರ ಟೇಕ್ ಕೂಡ ಓಕೆ ಆಯಿತು.  ಅಂದಿನಿಂದ ಟೇಪಲ್ಲಿ ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟಿಕ್ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಾಯಾಗಿದ್ದ  ಆ ಹಾಡು ಡಿಜಿಟಲ್  ರೂಪ ತಾಳಿ ಇಲ್ಲೀಗ ಅನಾವರಣಗೊಂಡಿದೆ.

ಎಲ್ಲೋ ಜೋಗಪ್ಪ ನಿನ್ನ ಅರಮನೆ
ಎಲ್ಲೋ ಜೋಗಪ್ಪ ನಿನ್ನ ತಳಮನೆ

ಕಂಕಣಘಟ್ಟ ಕಾರಣಘಟ್ಟ
ಮತಿಘಟ್ಟ ಮಾರಣಘಟ್ಟ
ಅಲ್ಲಿಗೈವತ್ತು ಗಾವುದರಮನೆ
ಅಲ್ಲಿಗೆಪ್ಪತು ಗಾವುದ ತಳಮನೆ

ಉದ್ದಿನ್ ಹೊಲವ ಬಿಟ್ಟು
ಮುದ್ದಾಡೊ ಗಂಡನ ಬಿಟ್ಟು
ಗುಡ್ಡಹತ್ತೊ ಜೋಗಿಕೂಟೆ ಬರಬಹುದೇ
ಗುಡ್ಡಹತ್ತೊ ಜೋಗಿಕೂಟೆ ಬರಬಹುದೇ

ಎಳ್ಳೀನ್ ಹೊಲವ ಬಿಟ್ಟು
ಒಳ್ಳೆ ಗಂಡನ ಬಿಟ್ಟು
ತಳ್ಹೊತ್ತು ಜೋಗಿಕೂಟೆ ಬರಬಹುದೇ
ತಳ್ಹೊತ್ತು ಜೋಗಿಕೂಟೆ ಬರಬಹುದೇ

ಕಡ್ಲೆ ಹೊಲವ ಬಿಟ್ಟು
ಕಡುಜಾಣ ಗಂಡನ ಬಿಟ್ಟು
ಕಡೆಹೊತ್ತು ಜೋಗಿಕೂಟೆ ಬರಬಹುದೇ
ಕಡೆಹೊತ್ತು ಜೋಗಿಕೂಟೆ ಬರಬಹುದೇ

ಪದ್ಯಾವಳಿಯಿಂದ ಒಂದು ಪದ್ಯ

     ಸುಮಾರು 60ರ ದಶಕದ ಕೊನೆಯವರೆಗೆ  ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರಗಳ ಹಾಡುಗಳು ಬಿಡುಗಡೆಯ ಒಂದೆರಡು ತಿಂಗಳ ಮೊದಲೇ ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗತೊಡಗಿ ರೇಡಿಯೊ ಸಿಲೊನ್ ನಲ್ಲಿ  ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಆ ಚಿತ್ರಗಳ ಜಾಹೀರಾತು ಹಾಗೂ ರೇಡಿಯೊ ಪ್ರೋಗ್ರಾಮ್ ಗಳಿಂದಾಗಿ ಚಿತ್ರಗಳ ಕಥಾ ಸಾರಾಂಶ ಹಾಗೂ ಹಾಡುಗಳು ಎಲ್ಲರಿಗೂ  ಮೊದಲೇ ಕಂಠಪಾಠವಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದವು.  ಆದರೆ ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರಗಳ ಹಾಡುಗಳು ರೆಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿದ್ದುದು ಚಿತ್ರ ಬಿಡುಗಡೆಯ ಒಂದೆರಡು ತಿಂಗಳ ನಂತರವೇ.  ಹೀಗಾಗಿ ಚಿತ್ರಗಳ ಹಾಡು ಹಾಗೂ ಕಥಾಸಾರಾಂಶಕ್ಕಾಗಿ 10 ಪೈಸೆ ಬೆಲೆಯ ಪದ್ಯಾವಳಿಗಳನ್ನು ಟಿಕೇಟ್ ಕೌಂಟರ್ ಅಥವಾ ಬಿಸ್ಕೆಟ್ ಹಾಗೂ ತಂಪು ಪಾನೀಯ ಮಾರುವ  ಹುಡುಗರಿಂದ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಎಲ್ಲರೂ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು.  ಟಿಕೆಟ್ ಕೊಂಡು ಆದಷ್ಟು ಬೇಗ ಥಿಯೇಟರ್ ಒಳಹೊಕ್ಕು ಎದುರಿನವರ ತಲೆ ಅಡ್ಡಬರದಿರುವ ಸೀಟು ಹಿಡಿದು ಪದ್ಯಾವಳಿಯ ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣು ಹಾಯಿಸುತ್ತಾ  ಚಿತ್ರ  ಆರಂಭವಾಗುವ ಕ್ಷಣವನ್ನು ಎದುರು ನೋಡುವುದೇ ಒಂದು ಸಂಭ್ರಮ.  ಈ ಪದ್ಯಾವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅರ್ಥವಾಗುವಂತೆ ಕಥಾ ಸಾರಾಂಶವು ನಿರೂಪಿತವಾಗಿ  ಅಂತ್ಯವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಗೋಪ್ಯವಾಗಿಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.  ಹಾಡುಗಳ ಬಗೆಗಿನ ಎಲ್ಲ ಮಾಹಿತಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ  ಸಂಪೂರ್ಣ ತಾಂತ್ರಿಕ ವರ್ಗದ ವಿವರಗಳೂ ಇರುತ್ತಿದ್ದವು.   ಪದ್ಯಾವಳಿಗಳು  ಚಿತ್ರ ನೋಡಿದ ನೆನಪನ್ನು ಎಂದೆಂದಿಗೂ ಉಳಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ  ಮುಂದೆ ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ಹಾಡು ಪ್ರಸಾರವಾಗತೊಡಗಿದಾಗ  ಜೊತೆ ಜೊತೆಗೆ ಹಾಡಿ ಆನಂದಿಸಲೂ ಅನುವು ಮಾಡಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದವು.

     ಹಿಂದಿಯ ಸಸುರಾಲ್ ಚಿತ್ರದ ಕನ್ನಡ ಅವತರಣಿಕೆ  ಮನೆ ಅಳಿಯದ ಪದ್ಯಾವಳಿಯ ಕೆಲವು ಪುಟಗಳು  ಇಲ್ಲಿವೆ.  ಹೇಳುವ ಒಗಟನು ಒಡೆದು ಎಂಬ ಗ್ರಾಮಫೋನ್ ತಟ್ಟೆಯ ಎರಡೂ ಬದಿಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಿದ್ದ 6 ನಿಮಿಷದ ಹಾಡು ಒಂದು ಕಾಲಕ್ಕೆ ರೇಡಿಯೊದಲ್ಲಿ ದಿನನಿತ್ಯವೆಂಬಂತೆ ಕೇಳಬರುತ್ತಿತ್ತು.   ಆ ಚಿತ್ರದ ಇನ್ನೊಂದು ಜಾನಪದ ಶೈಲಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟ double side ಹಾಡು ನಿಲ್ಲೆ ಗೊಲ್ಲರು ಬಾಲೆ ನಿಲ್ಲೆ  ಸಾಹಿತ್ಯದ ಪುಟದೊಡನೆ ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದ್ದೇನೆ.

     ಚಿತ್ರದ ತಾರಾಗಣದಲ್ಲಿ ನಾಯಕಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಗಮನಿಸಿ . ಫೋಟೊವನ್ನೂ ನೋಡಿ.

ನಟವರ ಗಂಗಾಧರ ಖ್ಯಾತಿಯ ಎಸ್.ಕೆ.ಕರೀಂ ಖಾನ್ ರಚಿಸಿದ ಈ ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ  ಹೆಣ್ಣೊಬ್ಬಳು ಮೊದಲು ಪ್ರಿಯಕರನ ಮಾತುಗಳಿಗೆ ಸೊಪ್ಪು ಹಾಕದಿದ್ದರೂ ಕೊನೆಗೆ ಆತನ ಪೌರುಷ, ಅಂದ ಚಂದಗಳಿಗೆ  ಮನಸೋತು ಒಲಿಯುವ ಕತೆಯನ್ನು ಗ್ರಾಮ್ಯ ಶಬ್ದಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಹಾಡಿನ ಪ್ರತೀ ಸಾಲಲ್ಲೂ ಅಂತ್ಯಪ್ರಾಸವಿದೆ. ಡೋಲು, ತಮ್ಮಟೆ, ಢೋಲಕ್ ಮುಂತಾದ ತಾಳವಾದ್ಯಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಸುದೀರ್ಘವಾದ prelude ಮತ್ತು interludeಗಳಿವೆ. ಎಸ್.ಪಿ.ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ ಪ್ರವೇಶದ ಮೊದಲು ಕೊಂಚ ಕಾಲ ಕನ್ನಡದಲ್ಲೂ ಮಿಂಚಿದ ಟಿ.ಆರ್.ಜಯದೇವ್ ಎಂಬ ಗಾಯಕ ಹಾಗೂ ಹಿರಿಯ ಗಾಯಕಿ ಜಿಕ್ಕಿ ಇದನ್ನು ಹಾಡಿದ್ದಾರೆ.  ಪ್ರತಿಭಾವಂತ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ ಎಂ.ವೆಂಕಟರಾಜು ನಿಧನದ ನಂತರ ಕನ್ನಡಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ ಅವರ ಗುರು ಟಿ.ಛಲಪತಿ ರಾವ್ ಸಂಗೀತವಿದೆ.

ಪದ್ಯಾವಳಿಯ ಮೇಲೆ ಕಣ್ಣಾಡಿಸುತ್ತಾ ಈ ಸುಂದರ ಹಾಡನ್ನು  ಆಲಿಸಿ.