Saturday 3 January 2015

ಹೂಮಳೆಯ ಹಿಂದಿ ಹಾಡು


  • ನಾನು 6ನೇ ಕ್ಲಾಸಲ್ಲಿ ಓದುತ್ತಿರುವಾಗ  ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ರೇಡಿಯೊ ಆಗಮನವಾಯಿತು.  ಅಂದಿನಿಂದಲೇ ಹಾಡುಗಳೊಂದಿಗಿನ ನನ್ನ ನಂಟೂ ಗಾಢವಾಗುತ್ತ ಸಾಗಿತು. ಆಗ ವಾರಕ್ಕೆ ಏಳೆಂಟಾದರೂ ಹೊಸ ಕನ್ನಡ-ಹಿಂದಿ ಹಾಡುಗಳು ಕಿವಿಗೆ ಬೀಳುತ್ತಿದ್ದವು.   ದಿನವೂ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಕೇಳುತ್ತ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಷ್ಟು ಒಳ್ಳೆಯ ಹಾಡುಗಳ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿದರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಸುಮಾರಾದ ಹಾಡುಗಳೆನ್ನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದವು. ಮೊದಲ ಸಾರಿ ಕೇಳುತ್ತಲೇ ನನ್ನ ಒಳ್ಳೆಯ ಹಾಡುಗಳ ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಸಿದ  ಮತ್ತು ಇವತ್ತಿಗೂ ಅದೇ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಹಾಡುಗಳು ಇದು ವರೆಗೆ ಎರಡು ಮಾತ್ರ. ಒಂದು ತಾಜ್  ಮಹಲ್ ಚಿತ್ರದ ಜೊ ವಾದಾ ಕಿಯಾ ವೊ ನಿಭಾನಾ ಪಡೇಗಾ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದು ಈಗ ನಾನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಹೊರಟಿರುವ ಸೂರಜ್ ಚಿತ್ರದ ಬಹಾರೊ ಫೂಲ್ ಬರಸಾವೊ ಹಾಡು. 

  • ಸೂರಜ್ ಚಿತ್ರ ಬಂದದ್ದು ನಾವು ಹತ್ತನೇ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ.  ಇದರ ಹಾಡುಗಳೆಲ್ಲವೂ ನಮ್ಮ ಗೆಳೆಯರ ಬಳಗದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಜನಪ್ರಿಯ.  ರೇಡಿಯೊ ಸಿಲೋನಿನಲ್ಲಿ ಚಲನ ಚಿತ್ರಗಳ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ 15 ನಿಮಿಷಗಳ ರೇಡಿಯೋ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂಗಳು ಪ್ರಸಾರವಾಗುತ್ತಿದ್ದುದು ಅನೇಕರಿಗೆ ನೆನಪಿರಬಹುದು.  ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರದ ಇತರ ವಿವರಗಳಿಗೆ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯ ನೀಡಿ ಹಾಡುಗಳ ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಕೇಳಿಸುವುದು ವಾಡಿಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಸೂರಜ್ ಚಿತ್ರದ ಹಾಡುಗಳು ಎಷ್ಟು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿಯಾಗಿದ್ದವು ಅಂದರೆ ಅದರ ರೇಡಿಯೋ ಪ್ರೋಗ್ರಾಂನಲ್ಲಿ ಬೇರೇನೂ ಹೇಳದೆ "ಆಪ್ ಸೂರಜ್ ಕಾ ಸಂಗೀತ್ ಸುನ್ ರಹೇ ಹೈಂ" ಎಂದು ಮಾತ್ರ ಹೇಳಿ ಬರೀ ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಕೇಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರು!  ಈ ಚಿತ್ರದ ಪದ್ಯಾವಳಿಯು ಹಾಲು ಕಾಗದದಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಣಗೊಂಡು ಪಂಚವರ್ಣ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.  ಅದರಲ್ಲಿದ್ದಂತೆ ನಾವು ಈ ಹಾಡನ್ನು ಬಹಾರೊಂ ಫೂಲ್ ಬರ್‍ಸಾವೊ ಎಂದೇ ಹಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು.  ಅನೇಕ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಯಾವುದೋ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಮೀನ್ ಸಯಾನಿ  "ಬರೆಯುವಾಗ ಬಹಾರೊಂ ಎಂದಿದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ಬಹಾರೊ ಎಂದೇ ಉಚ್ಚರಿಸಬೇಕು" ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಮೇಲೆಯೇ ನಾನು ಹಾಡಿನಲ್ಲಿ ಆ ಶಬ್ದದ ಉಚ್ಚಾರವನ್ನು ಗಮನವಿಟ್ಟು ಕೇಳಿ ತಪ್ಪನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿಕೊಂಡದ್ದು.

  • ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಷಾದದ ಛಾಯೆಯ ಹಾಡುಗಳಿಗೆ ಹೇಳಿಸಿದಂತಿರುವ ಮಿಶ್ರ ಶಿವರಂಜಿನಿ ರಾಗಾಧಾರಿತ ಬಹಾರೊ ಫೂಲ್ ಬರಸಾವೊ ಹಾಡು ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್ ಕೈ ಚಳಕದಿಂದ ಒಂದು ರೊಮ್ಯಾಂಟಿಕ್  ಗೀತೆಯಾಗಿ ಹೊರ ಹೊಮ್ಮಿದ ಪರಿ ಅದ್ಭುತ.  ಸಂದರ್ಭೋಚಿತ ವಾದ್ಯಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಅವರ massive orchestra, ಸೂಕ್ತ ಲಯ, ಹಸರತ್ ಜೈಪುರಿ ಅವರ ಸರಳ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹಾಗೂ ಕಪ್ಪು 4ರ ಏರು ಶ್ರುತಿಯಲ್ಲಿ ರಫಿಯ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗಾಯನ ಇದನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸಿದವು.  ದೋಸ್ತ್ ದೋಸ್ತ್ ನ ರಹಾ, ದಿಲ್ ಕೆ ಝರೋಖೆ ಮೆ ತುಝ್ ಕೊ ಬಿಠಾಕರ್, ಜಾನೆ ಕಹಾಂ ಗಯೇ ವೊ ದಿನ್ ಮುಂತಾದ ಹಾಡುಗಳಲ್ಲೂ ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್ ಅವರು ಶಿವರಂಜಿನಿಯನ್ನೇ  ಬಳಸಿದ್ದರೂ ಈ ಹಾಡುಗಳ ಬಣ್ಣಗಳು ವಿಭಿನ್ನ.  ಯಾವುದೇ ರಾಗವನ್ನು ಯಾವುದೇ ಮೂಡಿನ ಹಾಡಿಗೆ ಹೊಂದಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಚಾಕಚಕ್ಯತೆ ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್ ಅವರಲ್ಲಿತ್ತು.  ಅವರ ಮೊದಲ ಚಿತ್ರ ಬರ್‍ಸಾತ್‍ನ ಒಂದೆರಡು ಹಾಡು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲವೂ  ಭೈರವಿ ರಾಗವನ್ನೇ ಆಧರಿಸಿದ್ದರೂ  ಒಂದರಂತೆ ಇನ್ನೊಂದು ಇರದೇ ಇದ್ದುದು ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿ.

  • ಹಳೆಯ ಜನಪ್ರಿಯ ಸಿನಿಮಾ ಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ಹಾಡಿದರೂ ಅವುಗಳನ್ನು ಇಷ್ಟ ಪಡುವವರಿಗೆ ಚೆನ್ನಾಗಿಯೇ ಕೇಳಿಸುತ್ತವೆ.  ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಅವುಗಳನ್ನು auto correction ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮೂಲ ಹಾಡಿಗೆ ಸಮೀಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಇರಬಹುದು. ಆದರೆ ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್ ಅವರ ಸ್ಟುಡಿಯೊ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾದ ಉಠಾವ್ ಇಲ್ಲದೆ ಈ ಬಹಾರೊ ಫೂಲ್ ಬರಸಾವೊ ಹಾಡನ್ನು  ಸ್ವತಃ ರಫಿಯೇ  ಹಾಡಿದರೂ  ಅದು ಶಿವರಂಜಿನಿಯ ವಿಷಾದದ ಛಾಯೆಯನ್ನಷ್ಟೇ ಹೊಮ್ಮಿಸುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಮೂಲ ಹಾಡಿನ ಹತ್ತಿರವೂ ಬರುವುದಿಲ್ಲ!  ನಿಧಾನ ಗತಿಯ ಲಯವಿದ್ದರಂತೂ ಇದು ಶೋಕ ಗೀತೆಯೇ ಆಗಿ ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪುರಾವೆಯಾಗಿ youtubeನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅವರ ಸ್ಟೇಜ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಬಹುದು.  ಹೀಗಿರುವಾಗ ಬೇರೆಯವರ ಪಾಡೇನು? ಆದರೂ ಅನೇಕರು ತಮಗೆ ಸರಿ ಎನ್ನಿಸಿದಂತೆ ಹಾಡಿ/ನುಡಿಸಿ ಈ ಹಾಡನ್ನು ಕೆಡಿಸಿದ ವೀಡಿಯೊಗಳೂ youtubeನಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಇವೆ. ಬಹುಶಃ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿಂದ ಕೆಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ  ಹಾಡು ಇದೇ ಇರಬಹುದು.

  • 1966ರ ಬಿನಾಕಾ ಗೀತ್ ಮಾಲಾ ವಾರ್ಷಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಚೋಟೀ ಕೀ ಪಾಯದಾನ್ ಅಂದರೆ ನಂಬರ್ ವನ್ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ಹಾಗೂ ರಫಿಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗಾಯಕ, ಶಂಕರ್-ಜೈಕಿಶನ್ ಅವರಿಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ಹಸರತ್ ಜೈಪುರಿಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಗೀತ ರಚನೆಕಾರ ಫಿಲ್ಮ್ ಫೇರ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು  ಕೊಡಿಸಿದ "ಹೂಮಳೆಗರೆ, ನನ್ನ ಪ್ರಿಯತಮೆ ಬಂದಿದ್ದಾಳೆ" ಎಂದು ಪ್ರಕೃತಿಗೆ ಆದೇಶ ನೀಡುವ ಈ ಹಾಡಿನ ಸಾಹಿತ್ಯ ಹಾಗೂ original ರಫಿ version ಇಲ್ಲಿವೆ.


ಬಹಾರೊ ಫೂಲ್ ಬರಸಾವೊ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ
ಹವಾವೊ ರಾಗನೀ ಗಾವೊ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ
ಬಹಾರೊ ಫೂಲ್ ಬರಸಾವೊ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ

ಓ  ಲಾಲಿ ಫೂಲ್ ಕಿ ಮೆಹೆಂದಿ
ಲಗಾ ಇನ್ ಗೋರೆ ಹಾಥೊಂ ಮೆ
ಉತರ್ ಆ ಎ ಘಟಾ ಕಾಜಲ್
ಲಗಾ ಇನ್ ಪ್ಯಾರಿ ಆಂಖೊ ಮೆ
ಸಿತಾರೊ ಮಾಂಗ್ ಭರ್ ಜಾವೊ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ

ನಜಾರೊ ಹರ್ ತರಫ್ ಅಬ್
ತಾನ್ ದೊ ಎಕ್ ನೂರ್ ಕೀ ಚಾದರ್
ಬಡಾ ಶರ್ಮೀಲಾ ದಿಲಬರ್ ಹೈ
ಚಲಾ ಜಾಯೆ ನ ಶರಮಾ ಕರ್
ಜರಾ ತುಮ್ ದಿಲ್ ಕೊ ಬಹಲಾವೊ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ

ಸಜಾಯೀ ಹೈ ಜವಾಂ ಕಲಿಯೊ ನೆ
ಅಬ್ ಯೆ ಸೇಜ್ ಉಲ್ಫತ್ ಕೀ
ಇನ್ಹೆ ಮಾಲೂಮ್ ಥಾ ಆಯೇಗಿ
ಎಕ್ ದಿನ್ ಋತು ಮೊಹಬ್ಬತ್ ಕೀ
ಫಜಾವೊ ರಂಗ್ ಬಿಖರಾವೊ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ
ಬಹಾರೊ ಫೂಲ್ ಬರಸಾವೊ
ಮೆರಾ ಮೆಹಬೂಬ್ ಆಯಾ ಹೈ





ಎಷ್ಟೋ ಜನರು ಈಗಾಗಲೆ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಕೆಡಿಸಿರುವ ಈ ಹಾಡನ್ನು ನಾನೂ ಯಾಕೆ ಒಮ್ಮೆ ಕೆಡಿಸಬಾರದೆಂದು ಸಿದ್ಧ ಟ್ರಾಕ್‍ ಮತ್ತು ಶಂಕರ್ ಜೈಕಿಶನ್ ಅವರ ಮೂಲ ಆರ್ಕೆಸ್ಟ್ರಾ ತುಣುಕುಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೊಳಲಿನಲ್ಲಿ ನುಡಿಸಿರುವ ವರ್ಷನ್ ಒಂದು ಇಲ್ಲಿದೆ. 

 

ಇದೇ ಧಾಟಿಯಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಹಾಡೊಂದಿದ್ದರೆ ಹೇಗಿರಬಹುದೆಂಬ ಕುತೂಹಲವಿದೆಯೇ .   ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಇದನ್ನು ಆಲಿಸಿ. ಯಾರು ಹಾಡಿದ್ದೆಂದು ಗುರುತಿಸಿ.  ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯ ರಚಿಸಿದವರು ಬಾವರ್ಚಿಯ ಬಾಬೂಜಿ ಹರೀಂದ್ರನಾಥ ಚಟ್ಟೋಪಾಧ್ಯಾಯ.